Đưa năng lượng tái tạo vào tầm với: Bước ngoặt mang tính rủi ro cao của Việt Nam

Quy hoạch phát triển điện VIII (PDP8) được mong đợi từ lâu của Việt Nam gần đây đã được phê duyệt, đặt ra các mục tiêu năng lượng tái tạo đầy tham vọng cho năm 2030—tương tự như các khuyến nghị để Việt Nam áp dụng năng lượng tái tạo được nêu trong bài viết năm 2019 của chúng tôi, “Khám phá một con đường thay thế cho tương lai năng lượng của Việt Nam”. Các mục tiêu này tập trung vào việc thúc đẩy năng lượng tái tạo trong khi giảm sự phụ thuộc của đất nước vào than. Điều này đặt ra cho Việt Nam một câu đố: các dự án năng lượng tái tạo của nước này hiện không phải lúc nào cũng có thể vay được vốn, bị kìm hãm bởi các quy định và thị trường.

Tuy nhiên, điều kiện thị trường hiện tại mang đến cho ngành năng lượng của đất nước một cơ hội độc đáo. Nhiều nhà sản xuất đang tránh đầu tư chỉ vào Trung Quốc bằng cách đa dạng hóa sang các nước láng giềng để giảm thiểu rủi ro địa chính trị, bao gồm cả Việt Nam. Để hỗ trợ xu hướng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) này, Việt Nam có thể triển khai nhiều năng lượng tái tạo hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng thương mại và công nghiệp (C&I) về năng lượng tái tạo. Nếu có thể nắm bắt cơ hội này và giải quyết thành công các thách thức phát sinh, Việt Nam có tiềm năng trở thành nhà vô địch khu vực về cả công suất năng lượng tái tạo đã lắp đặt và sản xuất bền vững.

Tuy nhiên, sau làn sóng ban đầu của các dự án (chủ yếu là năng lượng mặt trời) được thúc đẩy bởi biểu giá ưu đãi (FiT), các dự án năng lượng tái tạo hiện tại không còn khả thi về mặt kinh tế nữa. Nếu tình hình này không thay đổi, tham vọng phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam—cũng như các mục tiêu của PDP8—sẽ gặp rủi ro, với những hạn chế về thị trường và quy định ngăn cản tiềm năng này trở thành hiện thực (Biểu đồ 2). Cũng cần cân nhắc rằng các nước láng giềng của Việt Nam có thể phát triển năng lượng tái tạo nhanh hơn, thu hút các nhà sản xuất năng lượng tái tạo 100% (RE100) quốc tế với chi phí của Việt Nam. Đã đến lúc tăng cường sản xuất năng lượng tái tạo—vì cơ hội kinh doanh cũng như tính bền vững của đất nước.